انواع ژورنال ها

با توجه به حجم زیاد ژورنالهای علمی، جهت یافتن ژورنال مناسب جهت چاپ یک مقاله و یا برای انتخاب یک ژورنال تخصصی  جهت خواندن مقالات آن، ژورنالهای علمی را می توان از دیدگاههای مختلف تقسیم بندی نمود. یک تقسیم بندی ژورنالها بر مبنای دسترسی به مقالات ژورنالها می باشد. تقسیم بندی دیگر بر مبنای اعتبار ژورنالهاست که بر اساس معیارهای مختلف صورت می گیرد. همچنین ژورنالها را می توان بر مبنای رشته های تخصصی تقسیم بندی نمود. با تقسیم بندی ژورنالها به گروههای مختلف می توان در کوتاهترین زمان ممکن ژورنال مناسب و متناسب با هدف را انتخاب نمود

 انواع ژورنالها از نظر هزینه

به طور کلی ژورنالهای علمی از لحاظ هزینه به دو دسته کلی ژورنالهای دسترسی محدود و دسترسی آزاد تقسیم می شوند.

 ژورنالهای دسترسی محدود (Non-Open Access)

این ژورنالها که عمده ژورنالهای علمی را تشکیل می دهند، برای چاپ یک مقاله علمی مبلغی را از نگارنده ها دریافت نمی کنند. از آنجایی که مقالات چاپ شده در این ژورنالها به صورت رایگان در دسترس عموم قرار ندارند به آنها ژورنالهای دسترسی محدود می گویند. در واقع هزینه این ژورنالها از فروش مقالات چاپ شده در آنها تامین می شود. این ژورنالهای به ازای هر مقاله مبالغی حدود ۲۰ تا ۵۰ دلار دریافت می کنند. برای استفاده از مقالات این ژورنالها یا می بایست مقالات آنها را خریداری کنید و یا باید از پایگاههای داده ای یا بانکهای اطلاعاتی مختلف مثل پایگاه داده دانشگاهها استفاده کنید. عموما دانشگاهها با عقد قرارداد با موسسات یا انتشارات مختلف در ازای مبالغی به صورت سالانه به تمامی مقالات منتشر شده توسط آن انتشارات ها دسترسی دارند.

 ژورنالهای دسترسی آزاد (open access)

گروه دیگری از ژورنالها که به نسبت گروه اول کمتر می باشند ژورنالهای دسترسی آزاد یا Open Access هستند. این ژورناهای جهت چاپ مقاله از نگارنده مقاله مبالغی (چند صد دلار) دریافت می کنند و مقالات را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار می دهند. تصور عمومی اینست که این ژورنالها از اعتبار کمتری نسبت به ژورنالهای دسترسی محدود برخوردارند که این مطلب چندان صحیح نیست. هدف این ژورنالها در دسترس قرار دادن علم برای همه مردم است لذا هزینه های خود را از نگارنده های مقاله دریافت می کنند.

بسیاری از ژورنالهای علمی دسترسی محدود (Non-Open Access)به شما این امکان را می دهند که در صورت تمایل هزینه مربوط به چاپ مقاله را پرداخت کنید و مقاله تان را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار دهید. در صورتیکه در ژورنالهای دسترسی آزاد حتما باید هزینه چاپ مقاله (Publication fee) توسط نویسندگان پرداخت شود.

 انواع ژورنالها از نظر اعتبار

مهمترین معیار جهت سنجش اعتبار ژورنالها بخش مربوط به داوری آنها می باشد. ژورنالها از لحاظ داوری مقالات به دو دسته کلی ژورنالهای با داوری( Peer Review )و ژورنالهای بدون داوری( Non-Peer Review ) تقسیم می شوند. ژورنالهای Non-Peer Review فرایند داوری خاصی ندارند و در صورتیکه مقالات فرمت و موضوعات تحت پوشش ژورنال را رعایت کرده باشد در این ژورنالها چاپ می شوند. عمدتا مجلات (Magazines) جزء این گروه می باشند و بدون داوری مقالات را چاپ می کنند لذا این گروه از ژورنالها از اعتبار علمی چندانی برخوردار نیستند. بر خلاف ژورنالهای بدون داوری، ژورنالهای Peer Review که از اعتبار بالاتری برخوردارند برای هر مقاله فرایند داوری مشخصی دارند. عموما این ژورنالها مقالات ارسال شده به آنها را برای ۲ یا ۳ داور می فرستند تا آنها نظراتشان را درباره سطح و کیفیت آن مقالات ابراز کنند. به طور کلی چاپ مقاله در این ژورنال زمان نسبتا بیشتری می طلبد و مقاله باید حتما استانداردهای مشخصی را پوشش دهد. یکی دیگر از معیارهای اعتبارسنجی ژورنالها قرار داشتن نام آنها در لیست ژورنالهای ISI می باشد که از طریق جستجوبر اساس نام ژورنال و یا کد ISSN ژورنال در سایت  http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl/  امکان پذیر است.